Kupiłeś dom, mieszkanie lub działkę? A może jesteś właścicielem firmy z nieruchomościami? W obu przypadkach musisz zgłosić to do gminy i płacić podatek od nieruchomości. Brzmi skomplikowanie? Spokojnie – w tym artykule wyjaśnimy jak wypełnić deklarację i być na bieżąco z podatkami.
IN-1 czy DN-1? Który formularz jest dla Ciebie?
Pierwsza rzecz, którą musisz wiedzieć: są dwa główne formularze i wybór zależy od tego, kim jesteś. W sensie, czy osobą prywatną, czy też reprezentantem jakiejś osoby prawnej.
Formularz IN-1 to dla osób prywatnych – zwykłych właścicieli domów, mieszkań i działek. Jeśli kupiłeś nieruchomość jako osoba fizyczna (nie prowadząc firmy), to właśnie ten formularz musisz wypełnić. Oficjalnie nazywa się to „informacją” o nieruchomości.
Formularz DN-1 jest dla firm, spółek, stowarzyszeń i wspólnot mieszkaniowych – czyli wszystkich podmiotów, które są osobami prawnymi. Ten formularz to już „deklaracja”, więc oprócz danych o nieruchomości trzeba w nim samemu wyliczyć, ile wynosi podatek.
Zasada jest prosta: prywatnie = IN-1, firmowo = DN-1.
Czy trzeba to robić co roku?
Tu jest dobra wiadomość dla osób prywatnych. Formularz IN-1 składasz tylko raz – gdy kupujesz nieruchomość lub gdy coś się zmienia (np. rozbudowujesz dom, sprzedajesz część działki). Jeśli nic się nie dzieje, nie musisz co roku tego odnawiać.
Firmy mają gorzej – muszą składać DN-1 co roku do 31 stycznia. To coroczny obowiązek, nawet jeśli nic się nie zmieniło.
Kiedy dokładnie trzeba złożyć dokumenty?
Dla osób prywatnych: masz 14 dni od zdarzenia – np. od dnia kupna domu, otrzymania darowizny, zakończenia budowy czy sprzedaży. Wyjątek: jeśli skończyłeś budować tuż przed końcem roku, możesz zgłosić to do 15 stycznia następnego roku.
Dla firm: do 31 stycznia każdego roku na cały rok. Jeśli coś się zmieni w trakcie roku (np. kupisz nowy grunt w sierpniu), masz 14 dni na złożenie korekty.
Co przygotować przed wypełnieniem formularza? Zanim zaczniesz, zbierz te dokumenty i informacje:
- Twoje dane osobowe: PESEL, NIP (jeśli masz), pełny adres zamieszkania;
- Dane nieruchomości: dokładny adres, numery działek (znajdziesz je w akcie notarialnym);
- Powierzchnie: ile metrów kwadratowych ma działka i budynek – te informacje są w akcie zakupu;
- Akt notarialny lub wypis z księgi wieczystej – tam masz wszystkie potrzebne liczby;
- Informacja o użytkowaniu: czy to mieszkanie, dom, budynek gospodarczy czy może coś związanego z firmą.
Jeśli masz kilka nieruchomości, przygotuj się na wypełnienie dodatkowych załączników. Lepiej mieć wszystko pod ręką, żeby nie przerywać w połowie.
Wypełniamy IN-1 krok po kroku
Formularz wygląda urzędowo, ale spokojnie – przejdziemy przez niego razem.
Sekcja A: Podstawowe informacje
Na początku wpisujesz nazwę gminy, do której składasz formularz (np. „Gmina Wrocław”). Potem zaznaczasz, czy składasz informację po raz pierwszy, czy to korekta.
Sekcja B: Twoje dane
Tutaj standardowo: imię, nazwisko, data urodzenia, PESEL i adres. Jeśli składasz wspólnie z małżonkiem (bo macie wspólną nieruchomość), zaznacz to później w odpowiednim miejscu.
Sekcja C: Najważniejsza część – Twoje nieruchomości
To serce formularza. Wpisujesz tutaj:
Grunty (część C.1) – podajesz całkowitą powierzchnię działek w metrach kwadratowych. Są różne kategorie gruntów, więc musisz zaznaczyć właściwą.
Budynki (część C.2) – podajesz powierzchnię użytkową domu lub mieszkania, też w metrach kwadratowych. Są osobne linie dla budynków mieszkalnych, gospodarczych, letniskowych itp.
Ważne! Powierzchnie zaokrąglasz do pełnych metrów. Jeśli masz 150,4 m² – piszesz 150. Jeśli 150,6 m² – piszesz 151.
Jeśli masz więcej nieruchomości, szczegóły wpiszesz w załączniku ZIN-1, a w głównym formularzu podasz tylko sumy.
Sekcja D: Zwolnienia z podatku
Jeśli masz nieruchomość zwolnioną z podatku (np. zabytkowy budynek), wpisz to tutaj. Jeśli nie – zostaw puste.
Sekcja F: Załączniki
Bardzo ważne! Zaznacz, ile załączników dołączasz. Każda dodatkowa nieruchomość to osobny załącznik.
Na koniec: Podpis
Podpisujesz czytelnie i wpisujesz datę. Gotowe!
A jeśli masz firmę? DN-1 w skrócie
Formularz DN-1 działa podobnie, ale ma jedną istotną różnicę – musisz sam wyliczyć podatek.
Wypełniasz dane firmy (nazwa, NIP, adres), potem nieruchomości (tak jak w IN-1), a na końcu przemnażasz powierzchnie przez stawki podatku w Twojej gminie i wpisujesz wyliczoną kwotę.
Ważne: sprawdź aktualne stawki w Twojej gminie! Zmieniają się co roku i mogą być niższe niż maksymalne z ustawy.
Jak i gdzie złożyć formularz?
Masz kilka opcji:
- Osobiście w urzędzie gminy – idziesz do kancelarii, zostawiasz formularz i prosisz o potwierdzenie na kopii. Bezpieczne i pewne.
- Pocztą – wysyłasz listem poleconym. Za datę złożenia liczy się data na stemplu pocztowym.
- Przez internet (ePUAP) – potrzebujesz profilu zaufanego lub podpisu elektronicznego. Wygodnie, szybko i masz elektroniczne potwierdzenie.
Osoby prywatne dostaną decyzję z gminy – najczęściej do końca marca. W decyzji będzie napisane, ile masz płacić i w jakich ratach (zwykle 4 razy do roku: marzec, maj, wrzesień, listopad). Firmy decyzji nie dostają – po prostu płacą zgodnie z tym, co wyliczyły w deklaracji, w ratach miesięcznych.
Popełniłeś błąd? Nic się nie stało
Każdy może się pomylić. Jeśli zauważysz błąd lub coś się zmieni (sprzedałeś nieruchomość, pomyliłeś się w metrażu), po prostu składasz korektę. Wypełniasz ten sam formularz, ale zaznaczasz „korekta” zamiast „złożenie po raz pierwszy”. Wpisujesz poprawne dane i gotowe. Dobrze jest dołączyć krótkie wyjaśnienie, co się zmieniło. Nie bój się składać korekty – lepiej poprawić teraz, niż mieć problemy później.
Najczęstsze pytania
Czy potrzebuję osobnego formularza na każdą działkę?
Nie! Na jednym formularzu możesz zgłosić wszystkie nieruchomości w danej gminie. Jeśli masz nieruchomości w dwóch różnych gminach, wtedy potrzebujesz dwóch formularzy – po jednym dla każdej gminy.
Co z piwnicą i poddaszem w domu?
Wliczasz wszystkie użytkowe pomieszczenia – parter, piętro, piwnicę (jeśli tam coś jest, np. pralnia), poddasze (jeśli jest pokój). Nieużytkowy strych pomijasz.
Jak zgłosić nieruchomość we wspólnej własności?
Małżonkowie mogą złożyć jeden formularz – jeden podpisuje, dane drugiego dołącza się w załączniku. To samo z innymi współwłaścicielami.
Czy dołączać akt notarialny?
Nie musisz – gmina i tak dostaje informację od notariusza. Możesz dołączyć kopię przy korekcie dla ułatwienia, ale to nie obowiązek.
Co jeśli nie złożę na czas?
Gmina najpierw wyśle przypomnienie. Lepiej jednak nie zwlekać – teoretycznie można dostać mandat za niedopełnienie obowiązku (choć w praktyce gminy są wyrozumiałe). Najważniejsze: nawet spóźniona informacja jest lepsza niż żadna.
Przed złożeniem formularza, upewnij się że:
✓ Wpisałeś właściwą gminę
✓ Zaznaczyłeś cel złożenia (nowe zgłoszenie/korekta)
✓ Dane osobowe są bez błędów
✓ Wszystkie nieruchomości są wykazane
✓ Powierzchnie są poprawnie policzone i zaokrąglone
✓ Dołączyłeś potrzebne załączniki
✓ Podpisałeś formularz! (to najczęstszy błąd)
✓ Masz potwierdzenie złożenia
Podsumowanie
Podatek od nieruchomości to jeden z tych obowiązków, które brzmią groźnie, ale w praktyce są dość proste. Kluczowe zasady to:
- Osoby prywatne składają IN-1, firmy DN-1;
- Osoby prywatne tylko raz (i przy zmianach), firmy co roku;
- Masz 14 dni od zdarzenia (osoby prywatne) lub do 31 stycznia (firmy);
- Możesz złożyć osobiście, pocztą lub online;
- Błędy można poprawić korektą.
Najważniejsze: nie odkładaj tego na później. Im szybciej złożysz, tym szybciej załatwisz formalności i będziesz mógł o tym zapomnieć (do kolejnej zmiany). A jeśli masz wątpliwości – zadzwoń do urzędu gminy, urzędnicy zazwyczaj chętnie wyjaśnią szczegóły.
Powodzenia z wypełnianiem!
tmcl, Zdjęcie z Pexels (autor: Mikhail Nilov)